−06/01/12, 16:31
vk weblogWanneer viel ik eigenlijk voor Radiohead? Die vraag houdt Gijsbert Kamer al de hele week bezig. Of in ieder geval sinds hij dinsdag om drie minuten voor 12 de nieuwe 3Voor12 bezocht.
Thom Yorke van de Britse band Radiohead.© afp
© ap
Een van de bakens van 3voor12 is de zogeheten Luisterpaal waar de redactie belangrijke releases (voor zover de artiesten daar aan mee willen werken) hangt, zodat eenieder nu bijvoorbeeld kan vaststellen hoe goed de nieuwe Blaudzun is, of hoe Keeswaardig de compilatie van Kees van Hondt eigenlijk is.
Op de nieuwe voorpagina van 3voor12 staat ook een link naar het concert dat Radiohead in 1995 gaf op het (derde) Lowlands festival.
Wat een idee trouwens om iedere week (hoop ik) een concert uit het immense VPRO radioarchief te lichten. Mogelijk dat dit optreden al jaren gewoon te beluisteren was op 3voor12, maar ik was er nooit op gekomen. Nu wel, en ik ben er heel blij mee.
Al luisterend vroeg ik me echter wel af, hoezeer ik toen zelf 'into' Radiohead was.
Niet erg nog, moet ik bekennen.
Zondagmiddag
Ik weet nog goed hoe en wanneer het concert plaatsvond. Het was op zondagmiddag (Thom Yorke zegt ook 'good afternoon, we're a band called Radiohead).
De deadline voor het Lowlands verslag dat ik samen met Gert van Veen zou maken, naderde. Volgens mij speelde rond diezelfde tijd ook nog Guided By Voices.
Ik heb van allebei nauwelijks iets gezien.
Raar eigenlijk dat Radiohead niet op mijn prioriteitenlijstje stond. Het was immers zomer 1995, de door mij zo geliefde Britpop tierde welig. Supergrass en Elastica hadden geweldige debuten uit. Blur en Oasis zouden met nieuwe albums komen, en ja, ook Different Class van Pulp, daar keek ik vol verlangen naar uit, want dat was op dat moment de band waar ik mijn geld op had ingezet.
En Radiohead dan? Was hun in maart dat jaar verschenen tweede album The Bends met dan niet bevallen? Ja hoor, best, alleen draaide ik hem eigenlijk nooit. Meer rock dan pop, denk ik.
Radiohead was trouwens wel bekend aan het worden. Ze werden veel gedraaid, vooral door de VARA, en ze verkochten ook behoorlijk.
Maar iets weerhield me ervan echt voor ze gaan, zoals ik voor Supergrass, Blur en Pulp ging.
Het zou nog tot Pinkpop 1996 duren voordat ik wel voor ze viel, dat moment weet ik nog precies. Ik draaide plaatjes tussen de bands op het 'kleine' podium (vergeet altijd welk van de twee Noord of Zuid was). Voordat Radiohead zo verschijnen draaide ik Champagne Supernova van Oasis. Ik vond het mooi dat het in ieder geval leek alsof de band had gewacht totdat de laatste tonen waren weggestorven. En daar stond Thom Yorke ineens met zijn gele pak.
Er volgde een pracht concert, dat volgens mij de definitieve doorbraak van de band in Nederland bezegelde.
Het zou nog een jaar duren voordat hun baanbrekende album OK Computer zou verschijnen. Ik weet nog goed dat ik een bandje met vijf nummers ervan kreeg, begin 1997, en dat in een walkman op de bank afdraaide. Ik wist echt niet wat ik hoorde. Die drums, dat geluid, die zang, wat een nummers!
Dat hakte er echt enorm in. Het concert dat Radiohead in juni 1997 in het Utrechtse Vredenburg gaf, rond de tijd van hun fameuze Glastonbury show was in mijn beleving een van de mooiste ooit.
Maar ik had gewaarschuwd kunnen zijn als ik in augustus 1995 goed naar Radiohead geluisterd had op Lowlands.
Want je hoort hier duidelijk een band voorbestemd voor grote dingen. Veel nummers van The Bends natuurlijk, maar ook nog doodleuk Creep als vijfde liedje, en ook al een vroeg versie van Lucky, een hoogtepunt.
Klassiekers
My Iron Lung, Street Spirit, Just: wat een klassiekers, denk ik nu. Dat ik daar niet eerder als een blok voor gevallen was.
Maar luisterend kun je nauwelijks bevroeden dat hier een band stond die nog minstens twee, misschien wel drie keer de popgeschiedenis zou doen kantelen.
Natuurlijk, eerst met OK Computer en de single Paranoid Android, maar in 2000 weer met het toen zeer experimenteel klinkende Kid A, en in 2007 eigenlijk nog een keer met hun 'internet-only' release In Rainbows.
Luister naar hun recente werk en je hoort nauwelijks raakvlakken met de rockband die op Lowlands in 1995 zo begeesterd aan het werk was.
Rommelig soms, maar erg gedreven.
Het ontging me toen alleen.
Ach ja, augustus 1995. Het was een paar weken voordat de 'oorlog' tussen Blur en Oasis losbarstte. Ik was voor Blur, en bleef roepen dat The Great Escape een betere plaat was dan (What's The Story) Morning Glory.
Niet waar, natuurlijk, maar ik vind de eerste Oasis nog altijd veel beter. En The Great Escape een stuk beter dan de geschiedschrijving ons nu wil doen geloven.
Maar het best van alles vond ik Different Class van Pulp, en waar het rockmuziek betrof, was ik echt verslaafd geraakt aan de dubbelaar van de Smashing Pumpkins, Mellon Collie & The Infinite Sadness.
Radiohead had er prima bij gekund, maar nee, het kwartje was nog niet gevallen.
Nu geniet ik al dagen van dat optreden op Lowlands, en vraag ik me af welke band of plaat ik mogelijk vorig jaar zo aan me voorbij heb laten gaan als Radiohead.
Dwarse gitaarrock
Het gekke is, dat ik The Bends inmiddels tot mijn favoriete platen reken. Ik draai hem vaker dan OK Computer bijvoorbeeld.
Maar al luisterend naar het concert op 3voor12 vraag ik me wel een ding af: waar verloor Radiohead het plezier in het maken van dwarse gitaarrock?
En vooral: wie heeft Thom Yorke afgeleerd te rocken?
Ik mis de manier waarop hij in 1995 zong toch wel een beetje. Ook al had ik er zelf toen geen oren naar.
Maar goed, luister zelf zou ik zeggen.
Benieuwd welk concert volgende week uit het VPRO archief gelicht wordt. Want laten ze er maar een gewoonte van maken: wekelijks een legendarisch concert op de Luisterpaal.
Ik maak er wel een stukkie bij.....
Gijsbert Kamer is muziekjournalist van de Volkskrant.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten